Як будзе праходзіць выніковая атэстацыя выпускнікоў школ у гэтым го­дзе, расказала Ірына Каржова

Актуальныя пытанні развіцця агульнай сярэдняй адукацыі каменціруе намеснік начальніка Галоўнага ўпраўлення агульнай сярэдняй і дашкольнай адукацыі — начальнік упраўлення агульнай сярэдняй адукацыі галіновага міністэрства Ірына Каржова. Падрабязнасці — у матэрыяле карэспандэнта “Настаўніцкай газеты”.

— Ірына Уладзіміраўна, нядаўна прайшла рэпетыцыя цэнтралізаванага экзамену. Як вы ацэньваеце яе правядзенне?

— Для адпрацоўкі арганізацыйна-зместавых пытанняў правядзення цэнтралізаванага экзамену 8 лютага гэтага года была праведзена яго рэпетыцыя з удзе­лам педагагічных работнікаў і ўсіх навучэнцаў 11(12) класаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі.

Рэпетыцыя ЦЭ арганізавана строга ў адпаведнасці з Інструкцыяй па арганізацыі і правядзенні цэнтралізаванага экзамену, зацверджанай пастановай Міністэрства адукацыі ад 11 ліпеня 2022 года № 184.

Агульныя прынцыпы правя­дзення рэпетыцыі цэнтралізаванага экзамену — пункты правядзення, пропуск у пункт правядзення, рассадка ў аўдыторыях, правілы правядзення — ідэнтычныя тым прынцыпам, якія выкарыстоўваюцца пры арганізацыі і правядзенні самога цэнтралізаванага экзамену. У гэтым годзе ў параўнанні з мінулым, 2024 годам, глабальных змяненняў у правя­дзенні ЦЭ не будзе.

На рэпетыцыю цэнтралізаванага экзамену былі зарэгістраваны 56 386 навучэнцаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі. Навучэнцы маглі выбіраць любы вучэбны прадмет, у тым ліку рускую мову і беларускую мову. Самымі папулярнымі сталі руская мова (здавалі 16 721 чалавек, 29,7% ад колькасці тых, хто зарэгістраваўся), матэматыка (12 900 чалавек, 22,9%), біялогія (6433 чалавекі, 11,4%), грамадазнаўства (5108 чалавек, 9,1%).

Для цэнтралізаванай дастаўкі навучэнцаў у пункты правядзення экзамену было задзейнічана каля 800 школьных аўтобусаў. Суправаджэнне рэпетыцыі ЦЭ забяспечвалі каля 10,5 тысячы педагагічных работнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі.

У пунктах правядзення рэпетыцыі цэнтралізаванага экзамену былі створаны бяспечныя ўмовы знаходжання, забяспечаны прапускны рэжым. Было арганізавана ўзаемадзеянне з тэрытарыяльнымі органамі ўнутраных спраў, тэрытарыяльнымі ўпраўленнямі Міністэрства па надзвычайных сітуацыях, створаны пасты медыцынскай дапамогі.

Па факце ў рэпетыцыі ЦЭ прынялі ўдзел 55 472 навучэнцы (98,4%). На яе па ўважлівай прычыне (хвароба, удзел у спаборніцтвах, аздараўленне) не з’явіліся 914 навучэнцаў (1,6%), у тым ліку па хваробе — 695 чалавек (76,5%), па прычыне знаходжання на спартыўных спаборніцтвах — 72 чалавекі (7,9%), на аздараўленні —
33 (3,6%).

Выдалены 5 чалавек (наяў­насць у іх смарт-гадзіннікаў, шпаргалак, тэлефона ў пункце правя­дзення рэпетыцыі).

Хацелася б звярнуць увагу педагогаў на правядзенне растлумачальнай работы з навучэнцамі па пытаннях правіл паводзін у пунк­тах правядзення ЦЭ, аб недапушчальнасці праносіць у пункт тэлефоны, даведачную літаратуру, шпаргалкі. У аўдыторыі ў навучэнца можа быць толькі пашпарт, ручка з чарнілам чорнага колеру (гелевая ці капілярная), калькулятар (можна выкарыстоўваць толькі на хіміі і фізіцы). Навучэнцы, выдаленыя з іспыту, атэстат аб агульнай сярэдняй адукацыі на выпускным вечары не атрымаюць. Яны   змогуць прайсці ЦЭ ў іншы тэрмін — у жніўні. І паступіць ва ўстановы вышэйшай адукацыі ў 2025 годзе яны не змогуць. Пра гэта трэба гаварыць з дзецьмі і іх бацькамі.

Агульныя вынікі рэпетыцыі ЦЭ стануць вядомыя не пазней за 28 лютага 2025 года.

— Як будзе праходзіць выніковая атэстацыя выпускнікоў школ у гэтым го­дзе? Ці будзе яна мець пэўныя асаблівасці?

— У 2025 годзе навучэнцы 11(12) класаў будуць прахо­дзіць выніковую атэстацыю ў выгля­дзе цэнтралізаванага экзамену па двух вучэбных прадметах. Пастановай Міністэрства адукацыі ад 29 жніўня 2024 года № 108 “Аб пераліку вучэбных прадметаў, па якіх праводзяцца выніковыя экзамены, відах, формах і тэрмінах правядзення выніковых экзаменаў у 2024/2025 навучальным го­дзе” ўстаноўлены тэрміны правя­дзення цэнтралізаванага экзамену. Так, па вучэбных прадметах па выбары навучэнцаў (“Фізіка”, “Матэматыка”, “Хімія”, “Біялогія”, “Замежная мова” (англійская, нямецкая, іспанская, французская, кітайская), “Гісторыя Беларусі”, “Сусветная гісторыя” (найноўшы час), “Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветнай гісторыі”, “Геаграфія”, “Грамадазнаўства”) асноўныя тэрміны правядзення ЦЭ — 26 мая 2025 года, рэзервовыя дні — 21 чэрвеня 2025 года, іншыя тэрміны — 18 жніўня 2025 года.

Па вучэбных прадметах “Руская мова” або “Беларуская мова” (на выбар навучэнцаў) асноўныя тэрміны правядзення ЦЭ — 29 мая 2025 года, рэзервовыя дні — 23 чэрвеня 2025 года, іншыя тэрміны — 20 жніўня 2025 года.

Пастановай Міністэрства адукацыі ад 20 снежня 2024 года № 205 “Аб правядзенні цэнтралізаванага экзамену па вучэбных прадметах у 2025 годзе” ўстаноўлены пералік пунктаў правя­дзення ЦЭ ў асноўныя тэрміны, рэзервовыя дні і іншыя тэрміны.

На галоўнай старонцы Мі­ністэрства адукацыі (edu.gov.by) створана рубрыка “Цэнтралізаваны экзамен 2025”, у якой размяшчаюцца асноўныя дакументы, якія тычацца правядзення выніковай атэстацыі навучэнцаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі ў 2025 годзе.

— Сёння пашыраецца сетка профільных класаў прафесійнай накіраванасці ­сярод навучэнцаў 10—11 класаў. Раскажыце, калі ласка, пра асаблівасці пра­фі­лі­зацыі і яе зместавае напаўненне.

— У гэтым навучальным го­дзе ў класах прафесійнай накіраванасці вучацца 28 590 навучэнцаў 10—11 класаў. Так, у класах педагагічнай накіраванасці вучыцца 8572 навучэнцы, аграрнай — 5087 навучэнцаў, ваенна-патрыятычнай — 6636 навучэнцаў, інжынернай — 6524, спартыўна-педагагічнай — 652, чыгуначнай — 116, медыцынскай — 1003 навучэнцы. Класы медыцынскай накіраванасці пачалі функцыянаваць з 1 верасня 2024 года. Міністэрствам адукацыі праводзіцца сістэмная работа па ўдасканаленні прафарыентацыйнай работы ў класах прафесійнай накіраванасці. Да 2024/2025 навучальнага года абноўлены вучэбныя праграмы факультатыўных заняткаў прафесійнай накіраванасці — у іх уключаны варыятыўны кампанент, які прадугледжвае рэгіянальную спецыфіку, асаблівасці ўстаноў вышэйшай адукацыі і прадпрыемстваў (арганізацый), размешчаных у канкрэтнай вобласці. Узмоцнены практычны складнік, які прадугледжвае правядзенне заняткаў на вытворчасці, на базе ўстаноў вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі. Зацверджаны дарожныя карты на 2024—2025 гады па папулярызацыі і развіцці сеткі профільных класаў педагагічнай, аграрнай, інжынернай накіраванасці, якія ўзгоднены з профільнымі міністэрствамі. Вызначаны ўстановы вышэйшай адукацыі — каардынатары работы класаў прафесійнай накіраванасці на рэспубліканскім і рэгіянальным узроўні.

У жніўні 2024 года адбылося пасяджэнне калегіі Міністэрства адукацыі па тэме “Асаблівасці функцыянавання профільных класаў прафесійнай накіраванасці” з запрашэннем зацікаўленых міністэрстваў і ведамстваў. Па выніках выдадзены загад міністра адукацыі ад 19 жніўня 2024 года № 355 “Аб асаблівасцях функцыянавання профільных класаў прафесійнай накіраванасці”. Для выканання гэтага загада павінна быць наладжана ўзаемадзеянне ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з рэгіянальнымі ўстановамі вышэйшай адукацыі, прадпрыемствамі (арганізацыямі) — заказчыкамі кадраў.

Звяртаем увагу, што з мэтай павышэння матывацыі навучэнцаў да прафесійнага выбару, інфармаванасці іх аб адпаведных спецыяльнасцях і прафесіях, азнаямлення са структурай устаноў вышэйшай адукацыі рэгіёна, прадпрыемстваў (арганізацый), умовамі і спецыфікай работы ў іх у рамках шостага школьнага дня (кожную чацвёртую суботу) павінны праводзіцца прафарыентацыйныя мерапрыемствы з наведваннем прамысловых прадпрыемстваў (арганізацый), профільных устаноў вышэйшай адукацыі.

— На павышэнне матывацыі ўплываюць і прэферэнцыі для навучэнцаў, якія скончылі профільныя класы.

— Так. У адпаведнасці з Правіламі прыёму асоб для атрымання агульнай вышэйшай і спецыяльнай вышэйшай адукацыі, зацверджанымі Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 27 студзеня 2022 года № 23, выпускнікі інжынерных, педагагічных, спартыўна-педагагічных, ваенна-патрыятычных, аграрных класаў маюць магчы­масць паступлення ва УВА без уступных іспытаў (па субяседаванні) на пэўныя спецыяльнасці. Пералік спецыяльнасцей вызначаны пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 21 сакавіка 2024 года № 197 для кожнага профільнага класа.

Абавязковая ўмова для паступлення выпускнікоў профільных класаў без уступных іспытаў — наяўнасць у дакуменце аб адукацыі адзнакі не ніжэй за 8 (восем) балаў па вучэбных прадметах, якія адпавядаюць прадметам профільных выпрабаванняў, а па ўсіх астатніх вучэбных прадметах — адзнакі не ніжэй за 7 (сем) балаў. Выключэнне складаюць выпускнікі аграрных класаў, якім для паступлення па гэтай траекторыі неабходна мець у атэстаце адзнакі па вучэбных прадметах, якія адпавядаюць прадметам профільных выпрабаванняў, не ніжэй за 6 (шэсць) балаў.

Таксама неабходна прадаставіць рэкамендацыю педагагічнага савета ўстановы агульнай сярэдняй адукацыі, якую скон­чыць будучы абітурыент.

Залічэнне выпускнікоў профільных класаў ажыццяўляецца па выніках субяседавання, якое праводзіцца ва УВА ў першыя дні прыёму дакументаў. Пытанні для субяседавання ў найбліжэйшы час будуць размешчаны на сайтах устаноў вышэйшай адукацыі. Змест пытанняў у поўным аб’ёме адлюстроўвае змест адпаведных вучэбных праграм факультатыўных заняткаў профільнага класа (групы) прафесійнай накіраванасці.

Для інфармавання выпускнікоў профільных класаў прафесійнай накіраванасці на сайце Міністэрства адукацыі размешчаны зручны дапаможнік (сэрвіс), які дазваляе абітурыенту (выпускніку профільнага класа) за тры крокі (клікі) выбраць неабходную яму спецыяльнасць і ўніверсітэт, у якім яна адкрыта, і атрымаць усю неабходную інфармацыю для паступлення.

Разам з тым выпускнікам профільных класаў рэкамендуем прайсці цэнтралізаванае тэсціраванне. Гэта дазволіць мець дадатковую магчымасць для паступлення на агульных умовах.

Ва ўстановах адукацыі асобную ўвагу павінны ўдзяліць рас­тлумачальнай рабоце з навучэнцамі і іх бацькамі па пытаннях далейшай вучэбнай траекторыі выпускнікоў класаў прафесійнай накіраванасці з акцэнтам на магчымасцях рэгіянальных устаноў вышэйшай адукацыі і запатрабаваных у рэгіёне спецыяльнасцей.

Міністэрствам адукацыі запланавана правядзенне анлайн-канферэнцыі па пытаннях выпускной і ўступнай кампаніі, у якой прадугледжаны ўдзел кіраўнікоў усіх устаноў агульнай сярэдняй адукацыі.

— А ці арганізавана магчымасць для навучэнцаў базавых класаў атрымаць прафесійныя навыкі ў школе?

— Сапраўды, для вучняў 10—11 базавых класаў арганізавана прафесійная падрыхтоўка ў рамках вучэбнага прадмета “Працоўнае навучанне”, што садзейнічае паспяховай сацыялізацыі выпускнікоў школ.

З улікам запытаў рэгіёнаў да 1 верасня 2024 года актуалізаваны пералік прафесій для засваення навучэнцамі ў 10—11 базавых класах (загад ад 25 красавіка 2024 года № 176). Пералік змяшчае 94 прафесіі рабочых (служачых). У 2024/2025 навучальным годзе праграму прафесійнай падрыхтоўкі засвойваюць 36 511 навучэнцаў 10—11 базавых класаў (для параўнання: у 2023/2024 навучальным годзе — 36 659 навучэнцаў).

У 2024 годзе па выніках кваліфікацыйнага экзамену пасведчанне аб прысваенні кваліфікацыйнага разраду (класа, катэгорыі) па прафесіі атрымалі 93,4% навучэнцаў 11 класаў (у 2023 годзе — 91,7%).

— Арганізацыя вочна-завочнай школы алімпіяднага руху — гэта крок да ўдасканалення работы з таленавітымі і адоранымі навучэнцамі?

— У мэтах выяўлення і развіцця інтэлектуальна адораных і высокаматываваных навучэнцаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі ў 2024/2025 навучальным го­дзе пачала работу вочна-завочная круглагадовая школа алімпіяднага руху па прадметах “Астраномія”, “Біялогія”, “Геаграфія”, “Інфарматыка”, “Матэматыка”, “Фізіка”, “Хімія”.

Задача школы — забяспечыць выяўленне найбольш таленавітых і здольных навучэнцаў для ўдзелу ў Рэспубліканскай алімпіядзе па вучэбных прадметах “Матэматыка”, “Фізіка”, “Хімія”, “Біялогія”, “Інфарматыка”, “Астраномія”, “Геаграфія”, іх падрыхтоўку да трэцяга і заключнага этапаў рэспубліканскай алімпіяды па гэтых прадметах, а таксама да ўдзелу ў міжнародных алімпіядах.

З 30 верасня па снежань 2024 года праведзены тры дыстанцыйныя вучэбныя змены, у якіх прынялі ўдзел каля 8 тысяч чалавек. Усім навучэнцам краіны, незалежна ад класа навучання і месца пражывання, была дадзена магчымасць праверыць свае веды. Праверку ведаў ажыццяўлялі выкладчыкі БДУ.

На Нацыянальным адукацыйным партале ў тэматычным раз­дзеле “Школа алімпіяднага руху” па выніках правядзення кожнага этапу дыстанцыйных вучэбных змен размешчаны відэаразборы рашэнняў вучэбных заданняў, распрацаваныя БДУ.

Для ўдзелу ў вочных зменах па выніках правядзення дыстанцыйных змен адабраны 35 навучэнцаў, якія набралі найбольшую колькасць балаў. Вочная змена праходзіла ў перыяд з 3 па 14 лютага 2025 года, падчас якой навучэнцам была прадастаўлена магчымасць прайсці навучанне ў выкладчыкаў Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта па рашэнні складаных алімпіядных заданняў.

Акрамя заняткаў, навучэнцы наведалі вядучыя прадпрыемствы нашай краіны, азнаёміліся з навацыямі ў навуковай і вытворчай сферах, наведалі памятныя мясціны Беларусі. Наступная дыстанцыйная змена адбудзецца ў красавіку. Запрашаем да ўдзелу.

Источник: https://nastgaz.by