Што такое добра і што такое дрэнна? Навучыць дзіця адказваць на гэтыя пытанні важна яшчэ ў садзіку

Фарміраванне сацыяльнай адказнасці асобы з’яўляецца адной з найважнейшых задач дашкольнай адукацыі. Сацыяльная адказнасць — гэта ўсвядомленае стаўленне да сваіх учынкаў і іх наступстваў, а таксама гатоўнасць адказваць за свае дзеянні перад іншымі людзьмі і грамадствам.

Старэйшы дашкольны ўзрост (5—7 гадоў) — гэта сензітыўны перыяд для фарміравання сацыяльных якасцей асобы, у тым ліку і адказнасці. У гэтым узросце дзеці ўжо здольны: 1) усведамляць сябе як члена грамадства; 2) разумець нормы і правілы паводзін; 3) прадбачыць наступствы сваіх учынкаў; 4) клапаціцца пра іншых людзей; 5) удзельнічаць у сумеснай дзейнасці.

Асноўныя фактары, якія ўплываюць на фарміраванне сацыяльнай адказнасці ў дзяцей

1. Сям’я. Бацькі з’яўляюцца для дзяцей першымі ўзорамі для пераймання. Важна, каб яны самі былі адказнымі людзьмі і дэманстравалі дзецям правільныя ма­дэлі паводзін.

2. Дзіцячы сад. У дзіцячым садзе дзеці вучацца ўзаемадзейнічаць адно з адным, дамаўляцца, вырашаць канфлікты, супрацоўнічаць. Выхавальнікі могуць ствараць сітуацыі, у якіх дзеці будуць вучыцца несці адказнасць за свае ўчынкі, напрыклад, дзяжурыць па групе, даглядаць расліны, дапамагаць малодшым дзецям.

3. Грамадства. СМІ, кнігі, мульт­фільмы таксама могуць уплываць на фарміраванне сацыяльных уяўленняў у дзяцей.

Першы этап фарміравання сацыяльнай адказнасці — 3—4 гады. У гэтым узросце ў дзіцяці фарміруюцца элементарныя ўяўленні аб правілах паводзін, развіваюцца навыкі самаабслугоўвання, выхоўваецца беражлівае стаўленне да цацак і рэчаў. На другім этапе (4—5 гадоў) развіваецца ўменне ўзаемадзейнічаць з аднагодкамі, фарміруюцца навыкі супрацоўніцтва, выхоўваецца пачуццё эмпатыі. На трэцім этапе (5—7 гадоў) фарміруецца ўяўленне аб сацыяльных ролях і нормах паводзін, развіваецца ўменне падпарадкоўваць свае жаданні грамадскім, выхоўваецца пачуццё адказнасці за свае ўчынкі.

Асноўныя напрамкі работы па фарміраванні сацыяльнай адказнасці ў дзяцей старэйшага дашкольнага ўзросту

1. Выхаванне пачуцця прыналежнасці да групы:

– стварэнне атмасферы доб­разычлівасці і ўзаемадапамогі ў групе;

– выкарыстанне гульняў і практыкаванняў, накіраваных на развіццё супрацоўніцтва і ўзаемадапамогі;

– фарміраванне ў дзяцей пачуцця гордасці за сваю групу і дзіцячы сад.

2. Азнаямленне дзяцей з нормамі і правіламі паводзін:

– чытанне кніг, апавяданняў, вершаў аб правілах паводзін;

– правядзенне гутарак і гульняў на тэмы “Што такое добра і што такое дрэнна”;

– выкарыстанне лялечнага тэатра для абыгрывання сітуацый.

3. Развіццё ў дзяцей здоль­насці прадбачыць наступствы сваіх учынкаў:

– правядзенне гутарак і гульняў на тэмы “Што будзе, калі…”, “Калі б я быў…” і інш.;

– выкарыстанне сітуатыўных задач, у якіх дзеці павінны выбраць правільны варыянт паводзін;

– аналіз разам з дзецьмі рэальных жыццёвых сітуацый.

4. Выхаванне ў дзяцей клопату пра іншых людзей:

– заахвочванне дзяцей да дапамогі дарослым і аднагодкам;

– арганізацыя дзяжурстваў па групе;

– удзел дзяцей у дабрачынных акцыях.

5. Фарміраванне ў дзяцей беражлівага стаўлення да прыроды:

– чытанне кніг, апавяданняў, вершаў аб прыродзе;

– правядзенне гутарак і гульняў аб правілах паводзін у пры­родзе;

– арганізацыя экскурсій у прыроду.

Работа ўстановы адукацыі ў гэтым напрамку будзе больш эфектыўнай пры абавязковым супрацоўніцтве з сям’ёй. Дапаможа гэтаму і стварэнне ў дзіцячым садзе атмасферы ўзаемадапамогі і падтрымкі, дзе дзеці могуць вучыцца быць адказнымі. І важна памятаць пра выкарыстанне комплекснага падыходу да фарміравання адказнасці, які ўключае ў сябе розныя метады і прыёмы.

Фарміраванне сацыяльнай адказнасці — гэта працяглы пра­цэс, які патрабуе цярпення і намаганняў з боку бацькоў і педагогаў. Але важна разумець, што менавіта ў дашкольным узросце закладваюцца асновы для будучых сацыяльных адносін, і ад таго, наколькі адказна будуць паводзіць сябе дзеці сёння, залежыць іх будучыня заўтра.

Источник: https://nastgaz.by